Tuyên bố chung

Tuyên bố chung Trung-Anh bao gồm tám đoạn, ba Phụ lục về Các chính sách cơ bản đối với Hồng Kông, Nhóm liên lạc Trung-Anh và Việc thuê đất cũng như hai Bản ghi nhớ của hai bên. Mỗi phần có sự quan trọng ngang nhau, và "Toàn bộ tạo thành một thỏa thuận quốc tế chính thức, có ràng buộc pháp lý đối với từng phần. Một thỏa thuận quốc tế kiểu như vậy là hình thức cam kết cao nhất giữa hai quốc gia có chủ quyền."[8] Trong các tuyên bố, Đặc khu Hành chính Hồng Kông sẽ được đặt dưới quyền quản lý trực tiếp của Chính phủ Nhân dân Trung ương nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và sẽ được hưởng quyền tự quyết cao ngoại trừ vấn đề ngoại giao và quốc phòng. Nó được cho phép có quyền hành pháp, lập pháp, và tư pháp độc lập, bao gồm cả quyền phán quyết cuối cùng. Luật Cơ bản giải thích rằng ngoài tiếng Trung, tiếng Anh cũng sẽ được dùng trong các cơ quan chính quyền và rằng bên cạnh quốc kỳ và quốc huy của Trung Quốc, Đặc khu cũng sẽ có lá cờ và huy hiệu riêng. Nó sẽ duy trì hệ thống kinh tế và thương mại tư bản như đã được vận hành trước đây tại Hồng Kông.

Đoạn thứ ba liệt kê các chính sách cơ bản của Trung Quốc đối với Hồng Kông:

• Sự thống nhất quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ sẽ được duy trì và Đặc khu Hành chính Hồng Kông (Đặc khu) sẽ được thành lập.[9]
• "[Đặc khu] sẽ được đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Chính phủ Nhân dân Trung ương của [Trung Quốc và] sẽ được hưởng mức độ tự quyết cao, ngoại trừ các vấn đề về đối ngoại và quốc phòng." "[10]
• "[Đặc khu] sẽ được trao quyền hành pháp, lập pháp và tư pháp độc lập, bao gồm cả quyền phán xử cuối cùng. Pháp luật hiện hành tại Hồng Kông về cơ bản sẽ không thay đổi." [11]
• "Chính quyền [Đặc khu] sẽ bao gồm cư dân tại địa phương. Trưởng Đặc khu sẽ do Chính phủ Nhân dân Trung ương chỉ định dựa trên kết quả bầu cử hoặc tư vấn diễn ra tại Đặc khu. Các viên chức chính yếu sẽ do Trưởng [Đặc khu] đề cử lên Chính phủ Nhân dân Trung ương để được chỉ định. Những người mang quốc tịch Trung Quốc và ngoại quốc trước đây làm việc trong cơ quan hành chính và cảnh sát tại các cơ quan chính quyền Hồng Kông vẫn được tiếp tục làm việc. Những người mang quốc tịch Anh và các ngoại quốc khác cũng vẫn có thể tiếp tục làm việc với vai trò cố vấn hoặc giữ những chức vụ công cộng nhất định trong chính quyền [Đặc khu]."[12]
• "Hệ thống xã hội và kinh tế, cũng như lối sống hiện tại ở Hồng Kông sẽ không thay đổi. Các quyền lợi và quyền tự do, bao gồm tự do cá nhân, ngôn luận, báo chí, hội họp, lập hội, du lịch, đi lại, thư tín, đình công, lựa chọn việc làm, nghiên cứu học thuật và niềm tin tôn giáo sẽ được đảm bảo bằng pháp luật tại [Đặc khu]. Quyền tư hữu về tài sản, quyền sở hữu doanh nghiệp, quyền thừa kế chính đáng và đầu tư ra nước ngoài sẽ được pháp luật bảo hộ." [13]
• "[Đặc khu] sẽ được giữ tình trạng cảng tự do và lãnh thổ hải quan riêng rẽ." [14]
• "[Đặc khu] sẽ được giữ tình trạng trung tâm tài chính quốc tế" với dòng vốn tự do và đô-la Hồng Kông sẽ tiếp tục được chuyển đổi tự do.[15]
• Nó sẽ có tài chính độc lập với ngân sách và tài khoản quyết toán riêng, nhưng phải báo cáo lên Chính phủ Nhân dân Trung ương. Ngoài ra, "Chính phủ Nhân dân Trung ương sẽ không đánh thuế lên [Đặc khu]." [16]
• "[Đặc khu] có thể lập quan hệ tài chính đôi bên cùng có lợi với Vương quốc Anh và các nước khác [...]" [17]
• Tên gọi dùng trong các quan hệ quốc tế sẽ là 'Hồng Kông, Trung Quốc'. Với tên gọi đó, Đặc khu được phép tự duy trì và phát triển các mối quan hệ kinh tế và văn hóa và ký kết các thỏa thuận với các quốc gia, lãnh thổ và các tổ chức quốc tế tương ứng và có thể cấp tài liệu du lịch cho Hồng Kông. Các thỏa thuận quốc tế mà Trung Quốc không phải là bên tham gia nhưng Hồng Kông là bên tham gia thì vẫn được thực hiện tại Đặc khu.
• Chính quyền Đặc khu chịu trách nhiệm duy trì trật tự xã hội. Các lực lượng quân đội do Chính phủ Nhân dân Trung ương gửi đến để đóng quân tại Đặc khu Hành chính Hồng Kông với mục đích quốc phòng sẽ không can thiệp vào công việc nội bộ của [Đặc khu].
• Các chính sách cơ bản đó sẽ được quy định trong Luật Cơ bản của Đặc khu Hành chính Hồng Kông của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa bởi Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc và sẽ không thay đổi trong vòng 50 năm.

Chính phủ Vương quốc Anh sẽ chịu trách nhiệm trong việc điều hành Hồng Kông với mục đích duy trì và bảo tồn sự thịnh vượng về kinh tế và ổn định về chính trị cho tới ngày 30 tháng 6 năm 1997 và Chính phủ Trung Quốc sẽ hợp tác với cùng mục tiêu này.

Ngoài ra, tuyên bố này cũng điều chỉnh quyền định cư, quyền hộ chiếu và nhập cư. Tất cả những công dân Trung Quốc được sinh ra hoặc định cư tại Hồng Kông trong thời gian liên tục từ 7 năm trở lên sẽ đủ điều kiện có thẻ căn cước lâu dài. Những người có thẻ này cũng có thể có hộ chiếu Đặc khu và có hiệu lực đối với mọi quốc gia và lãnh thổ. Nhưng việc nhập cảnh vào Hồng Kông của những người từ những nơi khác của Trung Quốc sẽ tiếp tục được điều chỉnh như cách làm hiện tại.

Các chính sách cơ bản của Trung Quốc đối với Hồng Kông (Phụ lục I)

Phụ lục này được gọi là Giải thích của chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa về các chính sách cơ bản đối với Hồng Kông. Nó được đề cập một phần trong phần tóm tắt bên trên và nói chi tiết về cách Hồng Kông sẽ vận hành sau ngày 1 tháng 7 năm 1997. Phụ lục gồm các phần:(1) Thỏa thuận hiến pháp và cấu trúc chính quyền; (II) pháp luật; (III) hệ thống tư pháp; (IV) dịch vụ công; (V) hệ thống tài chính; (VI) hệ thống kinh tế và các mối quan hệ kinh tế bên ngoài; (VII) hệ thống tiền tệ, (VIII) vận tải hàng hải, (IX) hàng không dân dụng; (X) giáo dục; (XI) đối ngoại; (XII) quốc phòng, an ninh và trật tự xã hội; (XIII) quyền cơ bản và quyền tự do; (XIV) quyền định cư, du lịch và nhập cư.

Nhóm liên lạc chung Trung-Anh (Phụ lục II)

Phụ lục II thiết lập Nhóm liên lạc chung. Nhóm này bắt đầu hoạt động vào ngày 1 tháng 7 năm 1988 cho đến ngày 1 tháng 1 năm 2000. Các chức năng bao gồm

a) thực hiện tham vấn để hiện thực Tuyên bố chung;b) thảo luận các vấn đề liên quan đến việc chuyển giao chính quyền một cách suôn sẻ vào năm 1997;c) trao đổi thông tin và thực hiện tham vấn về các chủ đề đã được đồng ý bởi hai bên.[18]

Nhóm này là một cơ quan để liên lạc chứ không phải cơ quan quyền lực, trong đó mỗi bên có thể cử tối đa 20 nhân viên hỗ trợ. Nhóm sẽ gặp nhau ít nhất một lần tại ba địa điểm (Bắc Kinh, Luân Đôn và Hồng Kông) mỗi năm. Từ ngày 1 tháng 7 năm 1988 trở về sau sẽ đặt tại Hồng Kông. Nó cũng hỗ trợ Đặc khu duy trì và phá triển mối quan hệ kinh tế và văn hóa và đạt được thỏa thuận về các vấn đề trên với các quốc gia, khu vực và các tổ chức quốc tế phù hợp và do đó có thể lập các nhóm chuyên môn nhỏ. Từ năm 1985 đến năm 2000 Nhóm liên lạc chung đã có 47 cuộc gặp toàn thể trong đó 18 cuộc gặp diễn ra tại Hồng Kông, 15 tại Luân Đôn và 14 tại Bắc Kinh.

Một trong những thành tựu chính của Nhóm là đảm bảo tính liên tục của quyền tư pháp độc lập tại Hồng Kông, bao gồm các thỏa thuận trong các lĩnh vực luật về Vận tải hàng hóa, Hàng không dân dụng, Vật liệu hạt nhân, Săn bắt cá voi, Điện báo tàu ngầm, Không gian và các luật khác. Ngoài ra, Nhóm đã thỏa thuận một mạng lưới thỏa thuận song phương giữa Hồng Kông và các nước khác. Trong các thỏa thuận này là việc tiếp tục áp dụng khoảng 200 điều ước quốc tế với Đặc khu sau ngày 30 tháng 6 năm 1997. Hồng Kông cũng tiếp tục tham gia vào các tổ chức quốc tế khác nhau sau khi được chuyển giao.

Việc thuê đất (Phụ lục III)

Theo Phụ lục này, tất cả đất cho thuê, do Chính quyền Hồng Kông thuộc Anh thực hiện, kéo dài đến sau ngày 30 tháng 6 năm 1997 và mọi quyền liên quan đến việc thuê đất sẽ tiếp tục được công nhận và bảo vệ theo luật pháp của Đặc khu với thời hạn không được sau ngày 30 tháng 6 năm 2047. Ngoài ra, một Ủy ban Đất đai cũng sẽ được thành lập với số viên chức bằng nhau giữa Chính phủ Anh và Chính phủ Trung Quốc và sẽ được giải thể vào ngày 30 tháng 6 năm 1997. Ủy ban này được thành lập năm 1985 và nhóm họp tại Hồng Kông với 35 cuộc họp chính thức và đồng ý 26 tài liệu pháp lý, trong đó có việc giao đất để xây dựng sân bay mới tại Xích Lạp Giác (Chek Lap Kok) vào năm 1994.

Bản ghi nhớ của Vương quốc Anh

Trong bản ghi nhớ này, Vương quốc Anh tuyên bố rằng tất cả những ai đang giữ quyền Công dân Lãnh thổ thuộc Anh do có liên hệ với Hồng Kông sẽ không còn là công dân vào ngày 1 tháng 7 năm 1997. Sau tuyên bố, Đao luật Hồng Kông, 1985 và Chỉ thị (Quốc tịch Anh của) Hồng Kông, 1986 tạo ra loại Quốc tịch Anh (Hải ngoại). Những Công dân Lãnh thổ thuộc Anh được nộp đơn xin Quốc tịch Anh (Hải ngoại) cho đến tháng 7 năm 1997, nhưng địa vị này chỉ riêng nó không đủ để cấp quyền định cư ở bất cứ đâu, bao gồm cả Vương quốc Anh lẫn Hồng Kông. Sau khi được chuyển giao, phần lớn những công dân Lãnh thổ thuộc Anh trở thành công dân Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Những người không đủ điều kiện trở thành công dân Trung Quốc và chưa nộp đơn xin tình trạng Quốc tịch Anh (Hải ngoại) sẽ tự động trở thành Công dân Hải ngoại của Anh.

Bản ghi nhớ của Trung Quốc

"Theo Luật Quốc tịch của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, tất cả những đồng hương Trung Quốc Hồng Kông, dù cho họ có sở hữu 'Hộ chiếu Công dân Lãnh thổ thuộc Anh' hay không, đều là công dân Trung Quốc." Những người này nếu sử dụng tài liệu du lịch do Chính phủ Vương quốc Anh cấp được phép dùng chúng với mục đích du lịch đến các quốc gia và lãnh thổ khác, nhưng không được phép nhận sự bảo hộ lãnh sự của Anh tại Đặc khu và những phần khác của Trung Quốc.